Doarpsbelang en Deinum Doe en No soene mei Stim fan Fryslân in grutte dream realisearje wolle. De histoarje fan ús doarp, de markante gebouwen it âlde tsjerkepaad fan Deinum nei Blessum en Boksum, wa wit no noch as ynwenner, fytser, toerist of de jonge bern wat der eartiids spile yn dit doarp. De âldere generaasje kin noch it ferske “en yn Deinum stiet de sipel op de toer, sipel op de toer, sipel op de toer.....” Deinum hat noch safolle mear en moais oan ferhalen en histoarje om te fertellen oan al dy minsken dy’t hjir yn it doarp wenje of lâns komme, ynwenners fan de provinsje, Friezen om utens of toeristen. Wisten jo wol dat Sjouke de Zee, tsiismakker yn Deinum wenne en op it fabryk wurke hat? Hoe moai soe it wêze as der in gedicht of ferhaal fan Sjouke ûnderweis foarby komt? Of witte jo eins net wa Sjouke de Zee wie? Kom dan ris nei Deinum!

Dy ferhalen en histoarje stean foar in grut part yn boeken oer it doarp mar wy soene dy ferhalen ûntslute wolle- sichtber meitsje - oan de dyk, by in hûs of in tún yn it doarp, yn it lân hjir om it doarp. Sichtber foar elkenien en yn it Frysk fansels, dat is hjir sa gewoan.

Wat sille we dwaan

We litte buorden mei twatalige ferhalen yn it Frysk en Nederlânsk en mei foto’s meitsje. De ferhalen wurde skreaun troch Doe en No. It gehiel sil opmakke wurde moatte troch in ûntwerper en drukt. De buorden moatte dan te plak yn it doarp, dêr binne we sels handich genôch foar.

 Dizze buorden wolle we in QR-koade meijaan sadat der noch mear eftergrûn ynformaasje te krijen is, dit heart by de ûntwerp kosten. Fierders wolle we ek in boekje mei in kuierroute útjaan, yn it boekje kin it ferhaal wat wiidweidiger ferteld wurde. Te keap yn it doarp by de bakker. Dit is part 1 fan ús dream – de Histoarje sichtber yn ús doarp, foar ús doarp, foar de besikers en toeristen oan ús doarp. Frysk yn de iepenbiere romte! Frysk sichtber foar elkenien!

Wy tinke dat dit tusken de 10.000 en 15.000 euro kostje sil (mei miskien fergunnings derby)

Mocht it tafalle dan soene we ek noch in bankje ûnderweis delsette wolle mei in moaie fryske tekst derop.

Op in letter momint hawwe yn de planning om mei in entûsjaste ferhalen ferteller noch wat filmkes of in podcast op te nimmen. Te sjen fia de site fan Doarpsbelang en te finen op You tube.

Hiphop is tsjintwurdich sawat it meastbeharke sjenre yn de wrâld, alhielendal ûnder jongerein, mar yn it Frysk is it hast net te finen. Dit wylst Fryske rap just oan jongerein sjen litte dat it Frysk net "âldfrinzich"/oubollig hoecht te wêzen. It kin Frysk op ‘e kaart sette as modern, brûkber en berikber foar elkenien.

No wol it gefal dat we ús op in momint befine dat er dochs in hantsjefol Frysktalige rappers dwaande binne. Yn febrewaris noch hat in groepke jeugd op eigen inisjatyf in oere lange in Fryske rapútstjoering op Omrop Fryslân makke: https://youtu.be/xzfj5sDCv-8.

Troch dit soart inisjativen no te stimulearjen, bestiet de kâns dat mear jongerein berikt wurde en ynspirearre reitsje om ek oan de slach te gean mei Fryske muzyk. Dat mei bêst, want de gemiddelde âldens by Frysk Sjongfestival Liet wurdt der bygelyks ek net leger op. Troch te boartsjen mei de taal - wêr’t rapteksten har prachtich foar liene - komt der taalfernijing op gong, en dat hâldt in taal yn libben.

Wêr kin in dof jild fan bygelyks € 1.500-2.000 foar brûkt wurde?

• In hiele protte! Budzjet foar fideoclips fan Fryske rappers sa as Sample Text, Súdwest Shankers, Lil Pier en evt. oaren. In foarbyld fan in resinte rapclip: https://youtu.be/sFeC16F4acQ. (Dizze jonges ha de hiele clip selsmakke en alle bykommende kosten út eigen bûse betelle. Dochs ha se der tûzenen jongeren mei berikt. Mei budzjet is der grif noch folle mear mooglik!)
• Budzjet foar promoasje fan nije nûmers, albums; fotografy foar albumcovers.
• Budzjet om optredens te regeljen en evt. materiaal dêrfoar
• Budzjet foar studiotiid mei in profesjonele producer (bygelyks by it Hitfabryk yn Gytsjerk), of just om materiaal oan te skaffen (mikrofoan, MIDI-keyboard ensafh.) foar eigen produksje, sa’t tsjintwurdich gebrûklik is.
• Plus, as ien jild beskikber stelt is dat ekstra motivaasje om produkten del te setten fan in sa heech mooglike kwaliteit.

De effekten binne miskien net direkt yn de fysike wrâld te merken, mar wol digitaal. Mei Fryske rap(clips) wurdt it Frysk mear sichtber online, op YouTube, Instagram, TikTok ensafuorthinne. De jeugd wit úteinlik sels it bêst hoe’t it oare jeugd berikt, mar it ûntbrekt harren gauris oan finansjele middelen. De kreativiteit, de nocht en de ambysjes binne der: no noch de stipe.

Beste ynwenners fan de provinsje Fryslân,

ik bin Rowan Veltman (17), myn idee hat alles te krijen mei Fryske muzyk. Ik die mei oan de Fryske sjongkompetysje "Sjong", en wist yn 2021 it 1e plak te feroverjen mei myn nûmer "Myn Dream".

(Linkje nei de fideoklip: https://youtu.be/VPUZEInSeQI )

sa’t ik yn it begjin al neamde, hat myn idee alles te krijen mei muzyk en dan fansels Fryske muzyk.

wêrom muzyk?

Ik haw foar muzyk keazen om't ik de Fryske taal ek sa graach foarstelle wol oan de jongere ynwenners fan Fryslân. en foar jongerein (it ferskilt ôfhinklik fan foarkar) is it it moaist om dat te dwaan op in manier dêr't se mei in moai ferske dingen oer in ferske fiele kinne.

wêr sille myn ferskes it meast oer gean?

guon fan myn ferskes dy’t no klear binne, geane benammen oer akseptaasje, ûntdekken wêr’t je thús fiele en oer leafde.

in protte jonge minsken fan myn leeftyd en fierder hawwe faak muoite mei "akseptearje", en meitsje dêrtroch in negatyf selsbyld. se binne ûntefreden oer har uterlik, fiele har oars as de rest, binne net bliid mei de seksuele foarkar wêrmei't se berne binne. troch dizze dingen (en noch folle mear redenen) rint sa'n 10% fan de Nederlânske befolking om mei suicidale gedachten.

dat oantal moat omleech, en ik soe dêrom graach in foarbyld jaan wolle foar dy minsken en har oanmoedigje om min of gjin omtinken te jaan oan de mieningen fan oaren.

wêr soe ik it jild foar brûke?

in audio meitsje/sykje en in ferske skriuwe is ien,

it ferskespoar moat fansels ek opnommen wurde yn in profesjonele muzykstudio,

en in ferske befettet ek in fideoklip fan goede kwaliteit.

dêrfoar haw ik jimme as ynwenners fan Fryslân nedich, sûnder jimme kin dit idee net troch gean!

It realisearjen fan myn Fryske muzyk dream sil net mear as 1500 euro koste. Dit is foar it hieren fan de profesjonele studio (maksimaal 800 euro), it meitsjen fan in profesjonele fideo (maksimaal 500 euro) en rekwesten dy’t  nedich binne foar it meitsjen fan de fideo (beljochting en mooglike attributen, oanklaaiïng maksimaal 200 euro).

lit dyn stim en wa wit komt der gau in nij ferske online fan Rowan Veltman;)

It idee is om troch hiel Fryslân lytse tekstbuordsjes del te setten by allegear ferskillende gebouwen, objekten, dingen, bisten, en sa fierder. Op dizze buordsjes stiet de Fryske namme fan wat der op dat plak te sjen is. Tink oan tsjerke, gers, skiep, hoanne, stien, feart, tsjerkhou, minsk en gean sa mar troch. Sjoch bygelyks ek it Tûzen Wurden berneboek foar allerhande wurden. Dizze buordsjes moatte kwalitatyf sa moai/tof/cool wêze dat minsken se ek wol mei nimme wolle. It moat in soarte fan kollektor-items wurde. Se sette it dan nei alle gedachten ek op social media, der soe dan in hashtag by kinne (#moaiwurdfuort?). Of fia QR code efterop in foto uploade nei in webside. Miskien kin der dan in hype of rage ûntstean... wa wit!

De buordsjes wurde makke troch studinten fan de Fryske kreative- en/of bou-opliedingen, mei bygelyks in lasersnijer of CNC frees. Sa komt dizze doelgroep ek yn oanrekking mei de Fryske taal. 
Studinten ûnderwiisassistint of fan de PABO soenen ek workshops 'Tûzen Wurden buordsjes' op skoallen jaan kinne. Of kuierje lâns wurden yn'e omjouwing. Doarpen en stêden (doarps- of pleatslik belang) kinne fia in webside de boardsjes fergees bestelle en dan troch frijwilligers te plak sette litte. De kosten sitte yn it ûntwerpen en meitsjen fan yn elts gefal 1000 buordsjes en it bouwen fan in webside mei in bestelsysteem. By it ûntwerpen, meitsjen en pleatsen fan de buordsjes spylet it Typografysk kollektyf de Typesetters (wer ik diel fan út meitsje) ek in rol.

www.typesetters.nl

Buurman en Buurman, wa is der net grut mei wurden. In Fryske fersie soe echt leuk wêze foar jong en âld. Der bin ek in pear ôfleveringen yn it Grinslanders en dy gongen firaal!

Alle sosjale media hjir oan keppelje. Tik tok FB ensanf. Wa wyt kin wy dit ek op de omrop krije??? De linseensjes lese yn Nederlân by Marc van Selms, van TradeMarcLicensing, dêr mat wy wol út komme kinne. 

Wy kinne de filmkes sels ynprate mei leuke stemkes en leuk montêre.

Eamel 

Oer it realisearjen fan de rjochten is kontakt mei de copyright eigener (Patmat en Boba Studio s.r.o). Der is in earste tastimming foar it meitsjen fan tenminste ien ôflevering en de mooglikheid op mear. It definitif mooglik realisearjen fan dit idee mei totaal maksimaal 15.000 euro is mei ofhinklik fan fierdere ôfspraken mei harren hjiroer. Ek kin besjoen wurde om hjirnjonken ek bêrneboekjes buorman & buorman yn it Frysk út te jaan.

Wy hawwe in plan opfette om in soartemint fan biblioteek fan ferhalen op priemmen te setten. Alle doarpen en stêden yn Fryslân hawwe in skiednis en dus in skat oan ferhalen, lytse en grutte. It soe skande wêze as dy teltsjes en ferhalen yn it ferjit reitsje, want ferhalen fertelle heart by ús kultuer. Se moatte hieltyd trochferteld wurde. 

Wy wolle fertellers ferhalen ynsprekke litte yn in studio, dêr’t ta de ferbylding sprekkende eftergrûnlûden bymakke wurde. It komt del op it âldere idee fan in harkspul, mar dan oars. It arsenaal oan ferhalen kin stadichoan waakse en tagonklik wêze foar elkenien, want elk kin meidwaan. 

Yn ús tiid is it foar elkenien mooglik om mei de telefoan opnamen te meitsjen. De nei ús trochstjoerde ferhalen kinne wy wer opstjoere nei in studio, dy’t dêr passende lûden by montearret. It jild brûke wy foar it meitsjen fan de site en it montearjen fan de eftergrûnlûden. 

It wurdt in Frysk side. De ferhalen wurde foarlêzen en útskreaun. Drege wurden wurde oersetten nei it Hollansk.  De ynvestearring foar elts ferhaal is ûngefear 100 oant 150 euro. Dat hat te krijen mei hoe lang it ferhaal is. Foar 15.000 euro kinne wol 100 ferhalen makke wurde.