Skip To Main Content
Ga naar de inhoud

Voorstellen voor De toekomst van het Fries

De Fryske Sjamaan Karavaan

08-04-2022  •  6 reacties  •  Esther Bosma  •  De toekomst van het Fries

De Fryske Sjamaan is een muziektheater productie voor kinderen en volwassenen gebaseerd op het werk Liefland van maakster Esther Bosma (Witmarsum/ Sudwest Fryslan). De Fryske Sjamaan heeft als Universeel doel kinderen (maar zeker ook volwassenen) weer bewust te maken van hun connectie met Moeder Aarde, de elementen (vuur/ aarde/ metaal/ water/ hout). Thematiek als de ontwrichtende consequenties van pesten, herkennen en omgaan met emoties zijn spelenderwijs als een rode draad door het verhaal heen verweven. De Fryske Sjamaan bezoekt als rondreizend theater de verschillende steden en dorpen in Fryslan. De muziek voor De Fryske Sjamaan wordt uitgevoerd met oud Keltische en zelfgemaakte muziek instrumenten, gecombineerd met hedendaagse instrumenten. De Fryske Sjamaan wordt in de authentieke Friese Taal uitgevoerd en wordt geproduceerd in de traditie van de Iepeloftspul en Mienskip. Voor de bewoners en met de bewoners van de regio! In de bijgevoegde PDF kunt u alles lezen over de missie, strategie, het team en een korte beleving in beeld en taal door de voorstelling heen. Inclusief een link naar 6 liedjes onderdeel van de voorstelling, gezongen in het Nederlands en Fries. De totale kosten om dit idee te realiseren zijn maximaal 15.000 euro. Dit is met name bedoeld voor productie en educatie.

Fryskify: Nij platfoarm foar muzyk fan en troch Fryske grûn!

09-04-2022  •  Geen reacties  •  Mr. Rummble  •  De toekomst van het Fries

Ik wol efkes beneame dat ik allegjer ideeën sjoch dy't op inoar ynheakje of op inoar lykje of as ien útfiert wurde kinne, dêrom de oprop om de koppen byinoar te stekken!

Myn idee is:

In nij online platfoarm om muzyk te learen, te spyljen en te harkjen mei in eigen radio/Tv kanaal om de taal, muzyk en kultuer ûnder de jongerein te kryen en te ferbinen mei de âlderein! Hjir komme wer mear ideeën efter wei sa as Fryskify (Spotify foar Frysk relatjerre muzyk, podcasts en poezy).

Hjirby wurd de keppeling makken nei alle 400 Fryske basisskoallen en kin de geawurking yn gong setten wurde mei bygelyks Muzykskoalle it Atrium te Snits. Ek de 11 Fryske fonteinen mei harren poezy en filosofy wurd net hjirby ferjitten en it kin prachtich oanslúte op de metoaden fan Âfuk. 

Myn rol is betinker, ferbiner en ynspirator en wer at ik mar kin de rol dy't nedich is om it project fjirder te bringen!

In foarbyld foar de keppeling tusken jongeren en âlderen soe it ek in prachtich idee wêze om âldere misnken ferhalen fertelle te litten yn it Frysk en dat troch de jongeren wer om sette te litten yn poezy, keunst of in muzyk en theater. Dit neam ik 'de Leagenbank'. Sterke ferhalen dy't liede ta nije jonge kreativiteit!

It maximum bedrach sil net genôch wêze mar in moaie opatap wêze om de start meitsje te kinnen!

Hiel Fryslân sil fan dit plan genietsje kinne omdat it net fést sit oan ien plak.

*Fryskify is noch in wurknamme.

TIKTOK-FESTIVAL

06-04-2022  •  1 reactie  •  Semko  •  De toekomst van het Fries

Alle tiktokkers en contentcreators fan youtube en oare platfoarms wolle wy útnûgje foar in gearkommen. It wurdt in gearwêzen fan tiktokkers dy’t inoar kenne fan it platfoarm en fans dy’t mei-inoar yn ‘e kunde komme sille. Op himsels sil dat al in feestje wurde. Elkenien kin meidwaan mei koarte workshops, dêr’t in pear Friezen en Friezinnen útlis jaan sille oer it hoe en het en it wêrom fan de Fryske taal. Yn ‘e rin fan it hiele byinoarwêzen wurdt elkien útnûge filmkes te meitsjen om dy te dielen oer alle sosjale mediaplatfoarmen. 

Wy freegje in bedrach oan fan fyftjintûzen euro, regelje seal en sprekkers en soargje foar de oanklaaiïng fan de ambiânse. Wat der op it plak sels allegear kreëarre wurdt, sil skielk troch tûzenen minsken besjoen wurde. 

Dêrnjonken wolle wy besykje om by de oanwêzigen in positive(re) ynstelling oer it Frysk ûntstean te litten, sadat hja harren tenei -mûnling en skriftlik- faker uterje sille yn dy taal. 

Sichtberens Frysk mei û.o. goodiepûde by Nederlânsk Kampioenskip fierljeppen

09-04-2022  •  Geen reacties  •  Albert  •  De toekomst van het Fries

By it NK jeugd yn Winsum wolle wy it Frysk sichtber meitsje troch dit jier 27 augustus û.o. in twatalige goodiepûde oan de 45 dielnimmers (9 - 12)  te jaan. It liket ús aardich om yn de pûde bygelyks it boekje Sipke leart fierljeppen te dwaan en bygelyks in kaaihinger of drinkflêske mei ek Fryske tekst derop.  Fansels stiet op de goodiepûde dit jier dan ek in Fryske tekst opnommen. It programmaboekje fan de kampionskippen wolle wy ek twatalich beskikber meitsje. Lykas de dielnimmers foar de helte út Hollân komme, sil it publyk ek foar de helte út minsken fan bûten Fryslân komme. Wy tinke hjirmei net allinne in Fryske sport moai del te sette kinnen, mar ek it Frysk sa in sichtber en fanselssprekkend plak te jaan. Ek wolle wy besykje de bebuording by kofje, parkearjen en sa sa folle mooglik twatalich te dwaan. Dizze bebuorrding wolle wy dan ek graach foar oare evenminten wer brûke, sadat it ek by de Frysk Kampioenskippen ynsetten wurde kin. 

Ek wolle wy graach de website https://www.fierljeppenwinsum.frl struktureel twatalich beskikber meitsje. Sa wolle wy dúdlik meitsje dat it Frysk ek in fanselssprekkend plak hat by dizze sa Fryske sport.

De kosten foar in DTP-er om it spul foar yn de goodiepûde, it Fryske programmaboekje en beboarding op te meitsjen, en te ûntwikkelje litten, it boekje Sipke leart fierljeppen, oersetten fan teksten nei it Frysk sille op syn meast 4500 euro koste.

Buorman en Buorman yn it Frysk (Gurbe en Piebe)

31-03-2022  •  7 reacties  •  Eamel  •  De toekomst van het Fries

Buurman en Buurman, wa is der net grut mei wurden. In Fryske fersie soe echt leuk wêze foar jong en âld. Der bin ek in pear ôfleveringen yn it Grinslanders en dy gongen firaal!

Alle sosjale media hjir oan keppelje. Tik tok FB ensanf. Wa wyt kin wy dit ek op de omrop krije??? De linseensjes lese yn Nederlân by Marc van Selms, van TradeMarcLicensing, dêr mat wy wol út komme kinne. 

Wy kinne de filmkes sels ynprate mei leuke stemkes en leuk montêre.

Eamel 

Oer it realisearjen fan de rjochten is kontakt mei de copyright eigener (Patmat en Boba Studio s.r.o). Der is in earste tastimming foar it meitsjen fan tenminste ien ôflevering en de mooglikheid op mear. It definitif mooglik realisearjen fan dit idee mei totaal maksimaal 15.000 euro is mei ofhinklik fan fierdere ôfspraken mei harren hjiroer. Ek kin besjoen wurde om hjirnjonken ek bêrneboekjes buorman & buorman yn it Frysk út te jaan.

Der op út! (Ontdek en Beleef Fryslân)

07-04-2022  •  1 reactie  •  s.muizelaar.  •  De toekomst van het Fries

Sûnt 2016 ûntwikkelt Stichting Mearslach yntegrearre, meartalige projekten foar it basisûnderwiis.

Mei as doelstelling: De Fryske taal in normaal plak jaan yn de deistige praktyk yn it ûnderwiis yn Fryslân. Sjoch foar de besteande projekten op www.mearslach.nl

Us nijste produkt is it lesboekje 'Der op út! (Ontdek en Beleef Fryslân)''

Ynhâld fan it boekje:

De befreone famylje Jacobs út Limburg komt dizze simmer mei de caravan nei in camping yn Grou. Johan en Amarins de Haan wolle mei harren bern - Sander, Anita en Alwin - de Limburgers sjen litte hoe moai Fryslân is. Alwin - learling yn groep 8 - kin him tariede om in goede gids te wurden troch oan 'e slach te gean mei in grut tal ûnderwerpen oer de yn Fryslân sprutsen talen, de Kultuer en Natuer yn Fryslân yn it lesboekje 'Der op út!'

Doel

Safolle mooglik learlingen - krekt as Alwin - oan it wurk te krijen mei de 22 opdrachten yn it meartalich lesboekje.

Hoe wolle wy dat berikke?

Wy wolle oan alle ± 400 basisskoallen elk 40 eksimplaren fan it lesboekje tastjoere. Krekt sa as wy dat yn 2018 dien hawwe mei it boekje 'Esther, in dapper Joadsk famke!' Dat wie doe mooglik troch in spesjale subsydzje fan Provinsje Fryslân. Troch subsydzje fan it V-fonds yn Utert hawwe wy yn 2020 oan alle skoallen 40 eksimplaren tastjoerd fan 'Sis my wa' t ik bin'.

Kosten

Foar it printsjen en ferstjoeren fan 16.000 boekjes binne de kosten ± 14.775 Euro.

 

 

 

 

Fryske taal foar elk hús(ke)

08-04-2022  •  1 reactie  •  Studio a heart that works  •  De toekomst van het Fries

De Fryske taal yn de (haad)rol. 

Ik bied oan:

In ‘lyts' idee om de Fryske taal ‘grut(sk)’ te sichtber te meitsen yn de hiele provinsje.

Om de Fryske taal takomst te jaan is it belangryk dat de taal foar elkenien berikber, maklik en tagonklik te hâlden is en it leafst foar sa folle mooglike generaasjes.

Ut ûndersyk docht bliken dat om in taal te ûnderhâlden as te learen je yn ien sesje net mear as 10 wurden oanbiede moatte. Dan bliuwt it leuk en behapber. 

Wêr kin je sa’n sesje no net better oanbiede as op it faak rêstichste plakje fan elts gebou? 

Krekt ….. it lytste fertrekje yn elk gebou….. it húske. En in húske hat faak ek noch meters (foar taal) net brûkte romte ……húske pepier. Skande toch?

Myn idee is om typyske, inspirearjende Fryske wurden op duorsume húske pepier rollen drukke te litten om de Fryske taal letterlik oan te bieden foarr elk (iepenbier) gebou yn Fryslân. 

Ik haw foar dit projekt in spesjaal lettertype ûntworpen dat basearre is op it ‘dakje’, dat sa herkenber is foar de Fryske skriuwwize. It hat ek in eigenwiis, grutsk karakter dat oanslút by de Fryske Kultuer. 

Op de húske pepier rollen wurde dus typyske, inspirearjende Fryske wurden drukt wêrby’t de lêste letter fan elk wurd de begjin letter is fan it folgjende wurd.

Hoe grut is it effekt fan it útfieren fan jo idee? Foar jo wyk, jo doarp, stêd of de hiele provinsje?

It is de bedoeling dat de rol ta yntroduksje op elk iepenbier, kulturiel, gemeentelik provinsjaal en ryksgebou yn ús provinsje oanbean wurdt.  Letter kinne wy it húske pepier ek te keap oanbiede op de webshop fan de provinsje, oare Kulturiele ynstellings as toeristyske bedriuwen.

Foar hokker bedrach tusken de 100 en 15.000 euro is jo idee te realisearjen?

Foar de yntroduksje haw ik earst in priisyndikaasje makke fan 1000 rollen. 1000 rollen wurde rûsd om sa'n 2000 euro.   

Duorsum en interaktief Frysk relaasje geskink 

08-04-2022  •  2 reacties  •  RemcoKrol  •  De toekomst van het Fries

In moai duorsum en interaktief Frysk relaasje geskink  upsyklede wynflesse mei Fryske grûn. Dit is yn gearwurking mei Pottle. Dit is in start-up út Ljouwert die wynflessen upsykleje nei nije produkten. Dizze pot mei Fryske grûn sjogge wy al stean yn skoallen, biblioteken, yn de finsterbanken fan wenstrjitten en gemeentehûzen troch hiel Fryslân.

Scan de QR koade op it label om in fideo mei moaie bylden Fryske wurden te sjen & hearren. Sa wurd de Fryske wurdenskat fergrutte en stimulearre. De QR koade kin ek as sticker ynset wurde om fourt te jaan en sa de oandacht te vergrutsjen. De sticker wurd makke fan biologysk ôfbrekber materiaal sadat dizze nei in tiidzje wer ferdwynt.  

Hoe mear dizze QR koade ferspraat wurd, hoe grutter it effekt fan de aksje. De bekendhiid kin dan oprinne fan doarp tot oant de oare kant fan de wrâld. It  fersprieden kin fia in sticker mei de QR koade of it relaasjegeskink wat troch fryske bedriuwen en organisaasjes ynset wurde kin om oare kultueren en minsken bûten Fryslân kennis meitsje te litten mei de Fryske taal. Dit is nedich is om dit idee te realisearjen: 1750 euro. Dit bedrag is noadig om dizze fideo te realisearjen, lûdopnames, ontwerp en montaazje.

Bern foar Bern, de Fryske Kinderen voor Kinderen

05-04-2022  •  2 reacties  •  Wietske de Boer  •  De toekomst van het Fries

Bern foar Bern, de Fryske “Kinderen voor Kinderen”

Sjonge, Frysk, eigen ynbring, sichtberens, takomst en wille dat is de basis fan dit projekt “Bern foar Bern”

As bern hearde ik nei de ferskes fan Kinderen voor Kinderen, wat hie ik dêr graach oan mei dien. Mar ja… ik hie net de goeie taal/prate sûnder accent en it wie sa fier fuort, dat sein myn heit en mem alteast!  Dat soe wol neat wurde, dus spitichernôch gjin kans hân. De ferskes koe ik allegear meisjonge en ik wit se no noch!

Doel en doelgroep:

It doel fan dit projekt is om de bern sels yn it spier te krijen en nei tinken te litten oer it hipper meitsjen fan it Frysk, it betinken fan teksten, meitsje fan filmkes, sjonge litte ensf.

Bern (groep 7/8 basisskoalle) yn de kunde komme litte mei it Frysk op in hippe oanslutende wiize. Skoallen kinne har hjirfoar opjaan. Dit kin spesifyk mei de eigen groep, mar dat kin fansels ek mei oare skoallen, ôfhinklik fan de opjefte/ôfstân.

Resultaat:

In youtubekanaal/cd/plaat  mei 8 berneferskes, skreaun en makke troch bern út de provinsje Fryslân. Dit kin fan alles wêze, nije ferskes, nije teksten op besteande “populaire” ferskes, rap, spoken word, ensf.

Sa wurket it twa kanten oer, foar de bern dy’t meidien ha mar ek foar de bern dy’t der nei harkje/sjogge.

De helte fan de opbringst fan dit projekt kinst brûke foar in goed doel, ek keazen troch de bern dy’t meidogge, en de oare helte kinst brûke foar it ferfolchprojekt.

Praat mar wer Frysk

09-04-2022  •  3 reacties  •  Nanne Hoekstra  •  De toekomst van het Fries

Yn de omgong fan Friezen ûnder elkoar wurdt it Frysk hieltyd minder praat, troch de oanboazjende oerhearsking fan it Nederlânsk. Dy komt, njonken it taalgebrûk yn de media, troch nij-ynkommelingen mar ek troch Fryske âlden dy't de taal net trochjouwe. Dat is faak it gefal by âlden dêr't mar ien Frysktalich fan is. It Frysk kin men dêrom op it heden wol resessyf neame. De Friezen binne wiis genôch mei harren taal, sa docht hieltyd wer út ûndersiken bliken; dat, dêr leit it him net oan. Mar se doare him hieltyd minder te brûken. En dêrtroch giet de kwaliteit derfan  ek efterút. Want, oars as mei in boesgroentsje, in taal slyt just as dy nét brûkt wurdt. Sa wurdt it fansels net wat mei 'it Frysk as ien fan de Europeeske talen'.

Dêrom is in oar hâlden en dragen fan de Friezen nedich, dêr't ik yn it ramt fan de Kulturele Haadstêd ta oproppen haw. Ik krige der wol omtinken foar yn de media - sjoch: https://www.itnijs.frl/2018/01/haw-wille-mei-it-frysk-yn-it-jier-fan-de-kulturele-haadsted/ en de fierdere ferwizings - mar in protte neifolging liket myn oprop net krige te hawwen.

In promoasjekampanje soe fertuten dwaan kinne en kreëarje in better klimaat mei geunstigere omgongsfoarmen foar it Frysk. Dat soe in SIRE-eftige kampanje wêze moatte, dy't wiisd op de eigen ferantwurdlikheid fan alle Friezen - oft hja no fan hûs ús Frysktalich binne of net - om ús taalerfskip te behâlden. It soe dêrmei wer folle normaler wurde moatte - en dus perfoarst net ûnfatsoenlik, wat minsken no gauris miene - om mei in petear yn it Frysk út ein te setten as jo in ûnbekende - ynformeel of saaklik - moetsje: eigen taal earst (gronologysk besjoen). Dat fansels sûnder minsken bûten te sluten. Mar wa't it Frysk noch net goed behearsket, kin dêr by holpen wurde, lykas hjirre beskreaun: https://www.stipe.frl/projecten/wy-jouwe-elkoar-de-fiif. Der moat rûnom entûsjasme ûntstean om mei-elkoar de taal wer mear te brûken en sadwaande oerein te hâlden en troch te jaan oan folgjende generaasjes. It moaie is dat elkenien dêr alle dagen eins sûnder al tefolle ynspanning oan bydrage kin: dit is ommers no ris wat dat mei sizzen al te dwaan is.

Om it safier te krijen is earst al in kampanje nedich yn de Fryske massamedia (telefyzje, radio, nijsblêden, ynternet) mei fansels ynset fan de sosjale media. Foar in bedrach fan 15.000 euro is sa'n promoasje-aksje wol te realisearjen. Mediabedriuwen kinnen yn de mande mei frijwilligers fan de Ried fan de Fryske Beweging stal jaan oan in besteklike kampanje. It doel is om safolle mooglik Friezen te berikken, it beëage effekt is dus wiidfiemjend en giet sels oer de provinsjegrinzen hinne.