- Kaarten
- Lijst
Praat mar wer Frysk
09-04-2022 • 3 reacties • • De toekomst van het Fries
Yn de omgong fan Friezen ûnder elkoar wurdt it Frysk hieltyd minder praat, troch de oanboazjende oerhearsking fan it Nederlânsk. Dy komt, njonken it taalgebrûk yn de media, troch nij-ynkommelingen mar ek troch Fryske âlden dy't de taal net trochjouwe. Dat is faak it gefal by âlden dêr't mar ien Frysktalich fan is. It Frysk kin men dêrom op it heden wol resessyf neame. De Friezen binne wiis genôch mei harren taal, sa docht hieltyd wer út ûndersiken bliken; dat, dêr leit it him net oan. Mar se doare him hieltyd minder te brûken. En dêrtroch giet de kwaliteit derfan ek efterút. Want, oars as mei in boesgroentsje, in taal slyt just as dy nét brûkt wurdt. Sa wurdt it fansels net wat mei 'it Frysk as ien fan de Europeeske talen'.
Dêrom is in oar hâlden en dragen fan de Friezen nedich, dêr't ik yn it ramt fan de Kulturele Haadstêd ta oproppen haw. Ik krige der wol omtinken foar yn de media - sjoch: https://www.itnijs.frl/2018/01/haw-wille-mei-it-frysk-yn-it-jier-fan-de-kulturele-haadsted/ en de fierdere ferwizings - mar in protte neifolging liket myn oprop net krige te hawwen.
In promoasjekampanje soe fertuten dwaan kinne en kreëarje in better klimaat mei geunstigere omgongsfoarmen foar it Frysk. Dat soe in SIRE-eftige kampanje wêze moatte, dy't wiisd op de eigen ferantwurdlikheid fan alle Friezen - oft hja no fan hûs ús Frysktalich binne of net - om ús taalerfskip te behâlden. It soe dêrmei wer folle normaler wurde moatte - en dus perfoarst net ûnfatsoenlik, wat minsken no gauris miene - om mei in petear yn it Frysk út ein te setten as jo in ûnbekende - ynformeel of saaklik - moetsje: eigen taal earst (gronologysk besjoen). Dat fansels sûnder minsken bûten te sluten. Mar wa't it Frysk noch net goed behearsket, kin dêr by holpen wurde, lykas hjirre beskreaun: https://www.stipe.frl/projecten/wy-jouwe-elkoar-de-fiif. Der moat rûnom entûsjasme ûntstean om mei-elkoar de taal wer mear te brûken en sadwaande oerein te hâlden en troch te jaan oan folgjende generaasjes. It moaie is dat elkenien dêr alle dagen eins sûnder al tefolle ynspanning oan bydrage kin: dit is ommers no ris wat dat mei sizzen al te dwaan is.
Om it safier te krijen is earst al in kampanje nedich yn de Fryske massamedia (telefyzje, radio, nijsblêden, ynternet) mei fansels ynset fan de sosjale media. Foar in bedrach fan 15.000 euro is sa'n promoasje-aksje wol te realisearjen. Mediabedriuwen kinnen yn de mande mei frijwilligers fan de Ried fan de Fryske Beweging stal jaan oan in besteklike kampanje. It doel is om safolle mooglik Friezen te berikken, it beëage effekt is dus wiidfiemjend en giet sels oer de provinsjegrinzen hinne.
In brief oan ússels
08-04-2022 • Geen reacties • • De toekomst van het Fries
Goeiemiddei,
Wy binne Christian en Afrida. Wy waarden tige entûsjast doe't wy dit foarstel tsjinkamen. Omdat wy nau belutsen binne by kultureel Ljouwert/Fryslân en net allinnich ûndernimmend, mar ek kreatyf binne, liket it ús geweldich om tegearre in projekt op te setten. Spitigernôch stiet kultureel Fryslân op lanlik nivo minder op de kaart op kulturele en kreative gebieten, dus liket it ús in eare om mei te dwaan oan de kulturele groei fan ús moaie Fryske lân. Wy diele ferskate dissiplines en ûnderfining yn ferbân mei dit ûnderwerp. Dêrneist meitsje wy ek diel út fan it kollektyf DichterBij Leeuwarden en Mooie dingen makers. Ut dizze mienskip ha wy ek opmurken dat der in protte pleatslik talint is, dy't graach wolle.
Ut dizze fisy en it inisjatyf dat Stim Fan Fryslan begûn, hawwe wy in konsept betocht. Underwerp: In brief oan dysels. Dit konsept wurdt útlein yn 'e taheakke.
Wy binne optein en wy hoopje dat jo like optein binne.
Mei freonlike groetnis,
Christian en Afrida.
Wa wit, een nije FRYSKE hit!
07-04-2022 • 1 reactie • • De toekomst van het Fries
Beste ynwenners fan de provinsje Fryslân,
ik bin Rowan Veltman (17), myn idee hat alles te krijen mei Fryske muzyk. Ik die mei oan de Fryske sjongkompetysje "Sjong", en wist yn 2021 it 1e plak te feroverjen mei myn nûmer "Myn Dream".
(Linkje nei de fideoklip: https://youtu.be/VPUZEInSeQI )
sa’t ik yn it begjin al neamde, hat myn idee alles te krijen mei muzyk en dan fansels Fryske muzyk.
wêrom muzyk?
Ik haw foar muzyk keazen om't ik de Fryske taal ek sa graach foarstelle wol oan de jongere ynwenners fan Fryslân. en foar jongerein (it ferskilt ôfhinklik fan foarkar) is it it moaist om dat te dwaan op in manier dêr't se mei in moai ferske dingen oer in ferske fiele kinne.
wêr sille myn ferskes it meast oer gean?
guon fan myn ferskes dy’t no klear binne, geane benammen oer akseptaasje, ûntdekken wêr’t je thús fiele en oer leafde.
in protte jonge minsken fan myn leeftyd en fierder hawwe faak muoite mei "akseptearje", en meitsje dêrtroch in negatyf selsbyld. se binne ûntefreden oer har uterlik, fiele har oars as de rest, binne net bliid mei de seksuele foarkar wêrmei't se berne binne. troch dizze dingen (en noch folle mear redenen) rint sa'n 10% fan de Nederlânske befolking om mei suicidale gedachten.
dat oantal moat omleech, en ik soe dêrom graach in foarbyld jaan wolle foar dy minsken en har oanmoedigje om min of gjin omtinken te jaan oan de mieningen fan oaren.
wêr soe ik it jild foar brûke?
in audio meitsje/sykje en in ferske skriuwe is ien,
it ferskespoar moat fansels ek opnommen wurde yn in profesjonele muzykstudio,
en in ferske befettet ek in fideoklip fan goede kwaliteit.
dêrfoar haw ik jimme as ynwenners fan Fryslân nedich, sûnder jimme kin dit idee net troch gean!
It realisearjen fan myn Fryske muzyk dream sil net mear as 1500 euro koste. Dit is foar it hieren fan de profesjonele studio (maksimaal 800 euro), it meitsjen fan in profesjonele fideo (maksimaal 500 euro) en rekwesten dy’t nedich binne foar it meitsjen fan de fideo (beljochting en mooglike attributen, oanklaaiïng maksimaal 200 euro).
lit dyn stim en wa wit komt der gau in nij ferske online fan Rowan Veltman;)
Frysk Muzykalbum - Ensa
07-04-2022 • 4 reacties • • De toekomst van het Fries
Goeiemiddei,
Ik skriuw jim oan út namme fan de Fryske band Sjoerd ensa. Myn namme is Jacob Wijnsma, Toetsenist/Gitarist en twadde sjonger fan de band.
Wy meitsje al sûnt in jier as fiif Frysktalige muzyk. Dêrfoar komme wy regelmjittich foarby op de Omrop en spylje wy op de 'grutte' Fryske podia; Iduna, Bolwurk, Aaipop, ensafuorthinne. Ynmiddels hawwe wy ek leuke gearwurkingen hân mei ûnder oare De Hûnekop en Doelleazen. Us muzyk is ûnder oare te finen op Spotify en Youtube.
It haaddoel fan ús band is om de Fryske taal en Kultuer populêr te hâlden ûnder de jongerein wêrby't wy gjin inkeld ûnderwerp as taboe sjogge: Wy sjonge oer fertriet, rouferwurking oantemei de leafde foar ús prachtige Heitelân. It slagget ús hiel goed om ek gefoelige ûnderwerpen as de dea besprekber te meitsjen yn Fryslân. Yn myn eagen is dat ek wat ús unyk makket.
No ús Projekt:
Foar in nij Frysk projekt sykje wy de gearwurking mei oare artysten om mei ús allen in Frysktalich album op te nimmen. Dêryn geane wy mei 'ferneamde' Fryske artysten in EP/CD opnimme. Faaks is it wichtich om te fermelden dat wy al in moaie protsje Fryske artysten strikt hawwe, wêrtroch it net allinnich by in goed idee bliuwe sil. Mochten wy genôch sponsoring / subzydzje ûntfange kinne, binne wy ek fan plan om optredens te dwaan troch de provinsje. Hjirmei tinke wy in goeie bydrage te dwaan oan it doel fan in protte Fryske artysten (en fansels ek jim doel): De Fryske taal en Kultuer yn de provinsje promoten bliuwe, fansels ek yn de hoop dat wy ús entûsjasme op oare Friezen oerbringe kinne. Minsken krekt sa grutsk meitsje op ús Fryske komôf meitsje as ús, dat fine wy wichtich.
De tapasselike namme foar it album sil 'ensa' wêze, wêrby de basis is dat Sjoerd ensa in nûmer skriuwt mei en foar in artyst. It bliuwt net allinnich by plannen: Wy hawwe de earste entûsjaste tasizzingen al binnen: Emiel (Hûnekop), Piter Wilkens, Inez Timmer, Sipke (De Suskes) en Krijn (Die Twa).
Oan it gebrek oan entûsjasme fanút de Fryske Muzykscene sil it dus seker net lizze, it giet derom dat wy de finansjele mooglikhiten krije kinne om alles echt goed en grut opsette te kinnen. Fandêr dit skriuwen fansels!
Dan de jildsaken: Foar it opnimmen fan it Album sille wy in bedrach fan €5.000,- oant €8.000,- nedich hawwe. Al it jild wat wy ekstra krije kinne, sil ynsetten wurde om in promo-tour te organiseren troch Fryslân wêrby't wy mei Fryske artysten it album Live spylje sille. Eltse euro is meinaam.
Ta ôfsluting:
Mei de meast ferneamde Fryske artysten in album opnimme yn it Frysk om de Fryske Taal en Kultuer te promoten, wêrby wy as artysten al serieuse plannen hawwe: Dat slút dochs hielendal perfekt oan by de doelen fan de provinsje?! Wy ferwachtsje dan ek dat ús projekt in effekt hawwe sil op de hiele Provinsje.
Wy hearre graach fan jimme! Mei freonlike groetnis,
Jacob Wijnsma Sjoerd ensa
Fryske vrouwen en Frysk iten
08-04-2022 • Geen reacties • • De toekomst van het Fries
Is dêr tipysk Frysk iten? Folgens ferskeidene Fryske fruolje al. Myn idee is fjouwer Fryske vrouwen te portreteren, hun recepten fêst te lissen. Wêr by hun karakter en de Fryske kultuer net te missen is. En dan te ferkreien troch hiel Fryslân om fan te leren en ynspirearre te reitsjen.
Mei it ontwikkeljen en drukken fan de boekjes en alles wat dêr by komt te sjen ferwacht ik mei €10.000,- in hiel ein te kommen.
Twatalige strunkisten
08-04-2022 • Geen reacties • • De toekomst van het Fries
Wy fan de Strunersklup wolle graach twatalige saneamde strunkisten realisearje yn Fryslân. Hjirmei wolle wy, De Hippe Boerin, Bethlehems inn en Grand Cafe de Nije Warf, Dorpshuis De Kamp, Activiteiten Boerderij De Hamerslag graach beginne yn Wâlterswâld. Mei dizze strunkisten wolle wy foar Friezen mar ek foar toeristen de natuer ienfâldich tagonklik meitsje. Foar lytse en grutte struners. Yn de kiste sitte bygelyks in fûgelbingo, opdrachten om planten te sykjen ensafourthinne. Minsken komme nei de strunersklub ta om de noch moai te ûntwikkeljen twatalige struntaskes mei opdrachten op te heljen en gean der dan sels op út. Der sitte dan produkten yn fan lokale undernimmers. Wy wolle de strunkisten graach troch lokale minsken, bygelyks fan Talent, meitsje litte.
Wy hawwe ek in website (http://strunkiste.nl) en binne dwaande mei in app. Wy tinke foar it untwikkeljen fan it fierder twatalige konsept tusken de 4000 en 5000 euro nedich te hawwen. Dermei wolle wy it goed del sette. Mei dizze strunkisten wolle wy ek it Frysk in fanselsprekkend plak jaan. Earst is it effekt benammen te sjen yn us eigen fermidden, mar wy hoopje dizze kisten ek foar oare regio's en har lokale undernimmers te realisearjen. Wolle jo mei us op 'e strun?
Op Fryske taalroute nei Helgolân
09-04-2022 • 1 reactie • • De toekomst van het Fries
Ús idee is in reis- wurdboek te meitsjen om op paad te gean troch Dútslân en Denmark. It Frysk libbet dêr op ferskaate plakken, mar dan oerol krekt in bytsje oars. Dit reisboekje giet dan helpen om mei minsken yn dy omkriten te praten oer de dagelijkse dinkjes. En jo weiwiis te meitsen oer it lân en de rûte. Ek is der plak sels oantekeningen te meitsjen. Fan belibbenissen en tillefoannummers bijfoarbyld. En meitsje jo no tige goeie kameraden ûnderweis, dan kin je mei syn allen nei Helgolân! It Friesen-Droapen festival wat ien kear yné treie jier plak fynt. Om dêr fjidder te praten en in moaie tiid te ha!
Wy tinke foar it ontwikkeljen fan it bûkje wol tusken de 10.000,- en 15.000,- brûke te kinnen. We ha dit noch nea by de hân hân. Mar we tinke an it skriuwen, it betinken, it interviewen fan minsken, de opmaak en úteindelijk it drukken fan in earste oplage dit wil nêdich te wêzen. Dat kin tafolle yn de praktyk natuurlik. Mar we kinne lang net alles sels, dus wolle ek minsken ynhure hjirfoar. In gearwurking mei Frisiacoast Trial slútte we net út, at se dêr foar iepen stean. Se ha sawot alles by de kop hân, mar in fysike gids is der noch net.
Plaquette Balkespringer Surhuzum
09-04-2022 • Geen reacties • • De toekomst van het Fries
Yn Surhuzum soenen wy graach in plakette realisearje wolle foar by de Balkespringer. Ferline jier kaam de Balkespringer Surhuzum einlik thús. It keunstwurk De Balkespringer yn Surhuzum waard doe ferpleatst. Wethâlder Max de Haan en de leden fan Pleatslik Belang Surhuzum hjitten op 24 maart 2021 De Balkespringer wolkom op syn nije plak, oan de Doarpsstrjitte foar de Antoniustsjerke, dêr 't er yn 1617 de sprong weage.
In moaie tafoeging foar ús doarp Surhuzum soe in plakette wêze dêr 't op útlein wurdt wat it ferhaal efter dit stânbyld no eins is. Surhuzum is in plakje yn de Fryske Wâlden, wat mei har moaie kûlizelânskip in moaie omjouwing is foar fytsers en kuierders út oare dielen fan it lân. Sa komme der op moaie simmerdagen tal fan toeristen troch ús doarpke fytsen.
Foar it ferbetterjen fan it oansicht fan it doarp Surhuzum en foar minsken fan oare plakken dy 't in besyk oan ús doarp bringe soene wy dêrom besykje wolle om in moaie plakette te realisearjen foar de Balkespringer. De plakette sil nei ferwachting net mear as € 500 kostjen gean.
Understeande tekst soene wy op de plakette pleatse litte wolle. Fansels yn it Frysk, mar as it mooglik is ek yn it Nederlânsk, sadat de ferbining tusken Frysk en Nederlânsk mooglik makke wurde kin.
Knilles Eiberts Syn offisjele namme wie Cornelis Egberts Gayckema, alias Saphias. De âlden fan Knilles wiene Egbert Theunis en Neeltje Annes. De famylje Gayckema is meniste. As boer, ferfeansker of skipper fertsjinje se har brea. Se hearre ta de earste kolonisten fan it Gordykster fean.
Cornelis giet de skiednis yn as “ de balkenspringer ” fan Surhuzum. Nei ferwoasting troch brân ein tachtiger jierren yn de sechstjinde iuw (80 - jierrige oarloch yn de Spaanske oerhearsking fan 1568 -1648) begjint men mei de werbou fan de tsjerke yn it jier 1614. Yn 1617 is de put klear en yn datselde jier is Cornelis fjirtjin en kenlik in “ bluisterich jongfeint ”. Wy kenne him as de knaap dy 't oer sechstjin balken sprong yn ien loop: goed twa en in heale meter fan inoar ôf. Boppedat meters boppe de begeane grûn. Hy oerlibbet syn gefaarlike stunt want yn 1645 stjert er op 42 - jierrige leeftiid. By de tsjerke is er begroeven. De grêfstien fûnen se werom oan de súdkant fan de tsjerke. Cornelis wie fan berop beurtskipper op Dokkum. ~~~ A.G.IJ.
Freonlike groetnis,
Pleatslik Belang Surhuzum
Buorman en Buorman yn it Frysk (Gurbe en Piebe)
31-03-2022 • 7 reacties • • De toekomst van het Fries
Buurman en Buurman, wa is der net grut mei wurden. In Fryske fersie soe echt leuk wêze foar jong en âld. Der bin ek in pear ôfleveringen yn it Grinslanders en dy gongen firaal!
Alle sosjale media hjir oan keppelje. Tik tok FB ensanf. Wa wyt kin wy dit ek op de omrop krije??? De linseensjes lese yn Nederlân by Marc van Selms, van TradeMarcLicensing, dêr mat wy wol út komme kinne.
Wy kinne de filmkes sels ynprate mei leuke stemkes en leuk montêre.
Eamel
Oer it realisearjen fan de rjochten is kontakt mei de copyright eigener (Patmat en Boba Studio s.r.o). Der is in earste tastimming foar it meitsjen fan tenminste ien ôflevering en de mooglikheid op mear. It definitif mooglik realisearjen fan dit idee mei totaal maksimaal 15.000 euro is mei ofhinklik fan fierdere ôfspraken mei harren hjiroer. Ek kin besjoen wurde om hjirnjonken ek bêrneboekjes buorman & buorman yn it Frysk út te jaan.
frysk yn doarp en iepen fjild
01-04-2022 • Geen reacties • • De toekomst van het Fries
Doarpsbelang en Deinum Doe en No soene mei Stim fan Fryslân in grutte dream realisearje wolle. De histoarje fan ús doarp, de markante gebouwen it âlde tsjerkepaad fan Deinum nei Blessum en Boksum, wa wit no noch as ynwenner, fytser, toerist of de jonge bern wat der eartiids spile yn dit doarp. De âldere generaasje kin noch it ferske “en yn Deinum stiet de sipel op de toer, sipel op de toer, sipel op de toer.....” Deinum hat noch safolle mear en moais oan ferhalen en histoarje om te fertellen oan al dy minsken dy’t hjir yn it doarp wenje of lâns komme, ynwenners fan de provinsje, Friezen om utens of toeristen. Wisten jo wol dat Sjouke de Zee, tsiismakker yn Deinum wenne en op it fabryk wurke hat? Hoe moai soe it wêze as der in gedicht of ferhaal fan Sjouke ûnderweis foarby komt? Of witte jo eins net wa Sjouke de Zee wie? Kom dan ris nei Deinum!
Dy ferhalen en histoarje stean foar in grut part yn boeken oer it doarp mar wy soene dy ferhalen ûntslute wolle- sichtber meitsje - oan de dyk, by in hûs of in tún yn it doarp, yn it lân hjir om it doarp. Sichtber foar elkenien en yn it Frysk fansels, dat is hjir sa gewoan.
Wat sille we dwaan
We litte buorden mei twatalige ferhalen yn it Frysk en Nederlânsk en mei foto’s meitsje. De ferhalen wurde skreaun troch Doe en No. It gehiel sil opmakke wurde moatte troch in ûntwerper en drukt. De buorden moatte dan te plak yn it doarp, dêr binne we sels handich genôch foar.
Dizze buorden wolle we in QR-koade meijaan sadat der noch mear eftergrûn ynformaasje te krijen is, dit heart by de ûntwerp kosten. Fierders wolle we ek in boekje mei in kuierroute útjaan, yn it boekje kin it ferhaal wat wiidweidiger ferteld wurde. Te keap yn it doarp by de bakker. Dit is part 1 fan ús dream – de Histoarje sichtber yn ús doarp, foar ús doarp, foar de besikers en toeristen oan ús doarp. Frysk yn de iepenbiere romte! Frysk sichtber foar elkenien!
Wy tinke dat dit tusken de 10.000 en 15.000 euro kostje sil (mei miskien fergunnings derby)
Mocht it tafalle dan soene we ek noch in bankje ûnderweis delsette wolle mei in moaie fryske tekst derop.
Op in letter momint hawwe yn de planning om mei in entûsjaste ferhalen ferteller noch wat filmkes of in podcast op te nimmen. Te sjen fia de site fan Doarpsbelang en te finen op You tube.