Een bijzonder woonhuis, gebouwd in 'organische stijl', staat in Nes, de 'waterwoonwijk' bij Akkrum. Het huis is ontworpen door het Architectenbureau Alberts en Van Huut, o.a. bekend van het Gasuniegebouw in Groningen. Het huis is gebouwd in 1999, het jaar dat architect Ton Alberts overleed. Het bureau is onder leiding van Van Huut nog tot 1 januari 2024 door gegaan en heeft in deze periode nog het tussen 2010-2012 gebouwde Theater Sneek ontworpen. 

Tot ver in de jaren ’60 werden nieuwe wijken gebouwd volgens het principe van het nieuwe bouwen. Rechte blokken van veel hoogbouw in een groene omgeving. De woningen waren licht met grote ramen en platte daken. Overwegend sociale woningbouw. De wijk Aldlân zorgde in de jaren ’70 voor een kentering. Overwegend laagbouw, eengezinswoningen, waaronder koopwoningen en een gedifferentieerde bouw met architect A. Bonnema als stedenbouwkundige en architect van enkele delen van deze wijk.

Architect: A. Bonnema

In de jaren ’60 en ’70 zijn mede door de enorme toename van leerlingen in het voortgezet onderwijs nieuwe onderwijsgebouwen ontstaan. Dit gebouw van A. Bonnema dateert uit 1985. Het enorme complex is opgebouwd uit kleine eenheden en biedt huisvesting aan een groot aantal onderwijsvormen. Inmiddels is het omgeven door een nieuwer beeldbepalend gebouw op “poten”, maar de Bouhof is nog steeds zichtbaar. Architect: Bonnema

De ruilverkavelingen hebben 85% van het Friese landschap op de schop genomen. Het omvatte niet alleen uit de herverdeling van land, maar ook de aanleg van wegen, elektriciteitsvoorzieningen, het verlagen van het waterpeil en de realisatie van nieuwe boerderijen. Deze boerderijen zijn kenmerkend voor de veranderingen die plaatsvonden in die periode. De boerderij werd in 1976 gerealiseerd.

Kijk hier naar het verhaal van het het ontstaan van de boerderij, verteld door de eigenaar Foppe Hemminga

De Achmeatoer mat kostte wat it kost beskermd wurde. It is beeldbepalend foar de skyline fan Ljouwert. Ik kij my herinnerje dat ik 'm ris koe sjen fan âf de dunen fan Skylge. 

Toen ik as 17-jierige begon mei myn opleiding yn Ljouwert ferdwaalde ik gau yne sted. Mar ik koe altyd myn paad werom fyne troch de Achmeatoer. No wenje ik ik hjir alwer 6 jier, en Ljouwert soe Ljouwert net weze sûnder. It soarget dr foar dat ùs sted grut en wrâlds oanfielt.  

ek is dr ûntworpen troch de grutste neioarlochse architect dy't Fryslân kint hawt: Abe Bonnema.

Postkantoren hadden een belangrijke functie in de periode na 1965. Er werden in die periode een groot aantal lokale vestigingen gerealiseerd. Na 2000 verloren ze langzaamaan hun functie, mede door de digitalisering. Dit pand is ontworpen door P. de Vries en gerealiseerd in 1965. Het voegt zich op een prachtige wijze in de bestaande gevelwand, maar onderscheid zich als afzonderlijk gebouw.

Architect: P. de Vries

Opvallend kantoorgebouw langs de A7 uit 1999. Architect: Van der Breggen

Voor de elektriciteitscentrale staat het kunstwerk de Heilige Grond, naar een ontwerp van J. van der Meij en gerealiseerd in 1976. Het zijn drie monumentale zuilen van 11 meter hoog en voorzien van een reliëf met mythische dier- en mensfiguren in een weelderige flora.

Kunstenaar: J. van der Mej

Een toelichting over mijn inzending voor toevoeging van gebouwen aan de lijst.

Dit jaar ben ik vijftig jaar bezig als architect in Friesland en in de rest van Nederland. Sinds mei 1974 heb ik een groot aantal gebouwen mogen ontwerpen, die vervolgens gebouwd zijn en helaas zijn ook al een paar weer gesloopt en de gebruiksfunctie gewijzigd. Uitbreidingen en verbouw heeft ook bij een paar gebouwen plaatsgevonden. De categorie van gebouwen is van particuliere woningbouw, seriematige woningbouw voor huur en koop, winkels, kantoren, scholen, sportaccommodaties als drafbanen, sporthallen en zwembaden. Stedenbouwkundige plannen en restauratie behoren ook tot mijn activiteiten.

Zo is ook de uitbreiding en restauratie van het provinciehuis in Leeuwarden van begin jaren tachtig gesloopt. Ook staan op de nominatie voor sloop het zwembad de Welle te Drachten, het mbo college Friese Poort (Firda) te Drachten en het (voormalig en nu leegstaande) gemeentehuis te Ijlst. Op zich jammer, maar misschien noodzakelijk? 

Daarom is het belangrijk dat er nu aan iedereen wordt gevraagd tips te geven voor het behoud van Friese gebouwen om op de lijst te zetten van jong erfgoed. Mijn projecten worden niet voorgedragen voor eigen eer en glorie, maar om een eventueel een bijdrage te leveren aan een mogelijk behoud.

Dit is een voorbeeld van een renovatie van een stationsgebouw, waarbij de aanbouw zodanig transparant is vormgegeven dat het traditionele gebouw volledig herkenbaar blijft. Het is ontworpen door architectenbureau P.A.M. van Kilsdonk in 1990.