Een toelichting over mijn inzending voor toevoeging van gebouwen aan de lijst.

Dit jaar ben ik vijftig jaar bezig als architect in Friesland en in de rest van Nederland. Sinds mei 1974 heb ik een groot aantal gebouwen mogen ontwerpen, die vervolgens gebouwd zijn en helaas zijn ook al een paar weer gesloopt en de gebruiksfunctie gewijzigd. Uitbreidingen en verbouw heeft ook bij een paar gebouwen plaatsgevonden. De categorie van gebouwen is van particuliere woningbouw, seriematige woningbouw voor huur en koop, winkels, kantoren, scholen, sportaccommodaties als drafbanen, sporthallen en zwembaden. Stedenbouwkundige plannen en restauratie behoren ook tot mijn activiteiten.

Zo is ook de uitbreiding en restauratie van het provinciehuis in Leeuwarden van begin jaren tachtig gesloopt. Ook staan op de nominatie voor sloop het zwembad de Welle te Drachten, het mbo college Friese Poort (Firda) te Drachten en het (voormalig en nu leegstaande) gemeentehuis te Ijlst. Op zich jammer, maar misschien noodzakelijk? 

Daarom is het belangrijk dat er nu aan iedereen wordt gevraagd tips te geven voor het behoud van Friese gebouwen om op de lijst te zetten van jong erfgoed. Mijn projecten worden niet voorgedragen voor eigen eer en glorie, maar om eventueel een bijdrage te leveren aan een mogelijk behoud.

Het gemeentehuis is in 1986 gebouwd naar ontwerp van A. Bonnema. Het gebouw kenmerkt zich door verschillende gevelinvullingen, zowel een open glasgevel als een meer gesloten gladde gevelwand.

Architect: Bonnema

In 1985 is dit gebouw ontwikkeld op basis van een ontwerp van A. Bonnema. Het is ontstaan doordat de Rijksoverheid besloot om Rijksdiensten te vestigen in regio’s met een zwakke economische structuur. Fryslân was één van deze regio’s. De meeste rijksdiensten werden in Leeuwarden gevestigd. Dit is de enige rijksdienst die niet in Leeuwarden is gevestigd.

Architect: Bonnema

De dijktempel naar ontwerp van I. Willemsma is gerealiseerd nadat 66 km dijk op Deltahoogte was gebracht. De dijktempel is uit 1993.

Gemeente: Waadhoeke

Architect: Ids Willemsma

Een bijzonder woonhuis, gebouwd in 'organische stijl', staat in Nes, de 'waterwoonwijk' bij Akkrum. Het huis is ontworpen door het Architectenbureau Alberts en Van Huut, o.a. bekend van het Gasuniegebouw in Groningen. Het huis is gebouwd in 1999, het jaar dat architect Ton Alberts overleed. Het bureau is onder leiding van Van Huut nog tot 1 januari 2024 door gegaan en heeft in deze periode nog het tussen 2010-2012 gebouwde Theater Sneek ontworpen. 

Het kantongerecht is een gebouw uit 1974 en stamt uit een periode dat gerechtelijke diensten, zoals dit kantongerecht, nog een relatief klein verzorgingsgebied hadden. Het gebouw is neergezet door de Rijksgebouwendienst. Door de centralisatie zijn de meeste kantongerechten opgeheven. Heerenveen werd in 2013 gesloten.

Architect: Ir. J. de Bruin

Het Europaplein is gebouwd voor én na 1965. Het is de enige echte toegangspoort van Leeuwarden. In de jaren '50 ontworpen om auto's te verwelkomen en te leiden naar alle windrichtingen. In de jaren '10 van deze eeuw herontwikkeld om auto's zo snel mogelijk naar de haak buiten de stad te krijgen of richting de rondweg. Het Europaplein is het toonbeeld van de sobere wederopbouw van na de tweede wereldoorlog. Maar het Europaplein is ook een voorbeeld van modern verkeersmanagement. Hoe zorgen we ervoor dat we zo min mogelijk last hebben van auto's en hoe geven we fietsers en voetgangers zo veel mogelijk en zo veilig mogelijk de ruimte. Het Europaplein is hiermee een tijdloos monument. De foto is van Funda.

Iedereen die vanuit het westen naar Stiens rijdt of Stiens passeert ziet dit opvallende woonzorgcentrum wat gebouwd is in 1978. Onder Skilhiem valt natuurlijk ook het kleine dierenverblijf en het monument  De Skelp van Doede Boelstra uit 1981.

Het is een plek waar veel Stienser een binding mee hebben. Bijvoorbeeld omdat familie hier gewoond heeft.

In de jaren ’50 en ’60 groeiden de steden hard met grootschalige nieuwbouw wijken. Zo ook Leeuwarden. Voorbeelden zijn Heechterp en Bilgaard. Het besef drong door dat deze groeiende stedelijk bevolking behoefte had aan recreatievoorzieningen in de buurt. De Groene Ster is een gecreëerd natuurgebied met een grote diversiteit aan recreatievoorzieningen.

Een nieuwe wijk nabij Drachten, met voor alle woningen een eigen aanleg mogelijkheid voor boten en ontsluiting naar het open water. Een uniek gegeven was de architect gebonden kavelverkoop. Hiermee werd beoogd een architectonisch samenspel te realiseren tussen de verschillende woningen en toch elke opdrachtgver het huis te geven dat gewenst werd. Meulenbelt.Weerstra.Architecten heeft alle woningen aan de ronde hoofdontsluitingsweg ontworpen in de voorgeschreven kubistische bouwstijl en de kleur wit. Dit heeft geresulteerd een een unieke straatwand met een grote samenhang en hoge kwaliteit.