Gemalen spelen een belangrijke rol in de verandering die het Friese landschap heeft doorgemaakt. Beheersing van het waterpeil heeft de beschikbaarheid van landbouwgrond vergroot. Meestal hebben kleine gemalen geen eigen identiteit. Het is vaak een massaproduct. Dit gemaal, gebouwd in 1999, ontworpen door Olga architecten heeft een eigen gezicht.

Architect: Olga Architecten

Het Europaplein is gebouwd voor én na 1965. Het is de enige echte toegangspoort van Leeuwarden. In de jaren '50 ontworpen om auto's te verwelkomen en te leiden naar alle windrichtingen. In de jaren '10 van deze eeuw herontwikkeld om auto's zo snel mogelijk naar de haak buiten de stad te krijgen of richting de rondweg. Het Europaplein is het toonbeeld van de sobere wederopbouw van na de tweede wereldoorlog. Maar het Europaplein is ook een voorbeeld van modern verkeersmanagement. Hoe zorgen we ervoor dat we zo min mogelijk last hebben van auto's en hoe geven we fietsers en voetgangers zo veel mogelijk en zo veilig mogelijk de ruimte. Het Europaplein is hiermee een tijdloos monument. De foto is van Funda.

De ruilverkavelingen hebben 85% van het Friese landschap op de schop genomen. Het omvatte niet alleen uit de herverdeling van land, maar ook de aanleg van wegen, elektriciteitsvoorzieningen, het verlagen van het waterpeil en de realisatie van nieuwe boerderijen. Deze boerderijen zijn kenmerkend voor de veranderingen die plaatsvonden in die periode. De boerderij werd in 1976 gerealiseerd.

Kijk hier naar het verhaal van het het ontstaan van de boerderij, verteld door de eigenaar Foppe Hemminga

Het Aquaverium aan de westzijde van watersportdorp Grou (gebouwd in het jaar 2000) is ontworpen door de bekende architect Gunnar Daan. Het gigantische gebouw met een vloeroppervlak van ca. 10.000 m2 is gebouwd als plek voor een permanente watersport-tentoonstelling. De ligging aan de snelweg A32, halverwege Leeuwarden-Heerenveen is strategisch. Het is grotendeels gebouwd van glas, staal en hout. Het Aquaverium straalt een en al watersport uit met bijvoorbeeld een groot golvend dak waarop de 6 vlaggenmasten doen denken aan dobberende zeilbootjes.

Een toelichting over mijn inzending voor toevoeging van gebouwen aan de lijst.

Dit jaar ben ik vijftig jaar bezig als architect in Friesland en in de rest van Nederland. Sinds mei 1974 heb ik een groot aantal gebouwen mogen ontwerpen, die vervolgens gebouwd zijn en helaas zijn ook al een paar weer gesloopt en de gebruiksfunctie gewijzigd. Uitbreidingen en verbouw heeft ook bij een paar gebouwen plaatsgevonden. De categorie van gebouwen is van particuliere woningbouw, seriematige woningbouw voor huur en koop, winkels, kantoren, scholen, sportaccommodaties als drafbanen, sporthallen en zwembaden. Stedenbouwkundige plannen en restauratie behoren ook tot mijn activiteiten.

Zo is ook de uitbreiding en restauratie van het provinciehuis in Leeuwarden van begin jaren tachtig gesloopt. Ook staan op de nominatie voor sloop het zwembad de Welle te Drachten, het mbo college Friese Poort (Firda) te Drachten en het (voormalig en nu leegstaande) gemeentehuis te Ijlst. Op zich jammer, maar misschien noodzakelijk? 

Daarom is het belangrijk dat er nu aan iedereen wordt gevraagd tips te geven voor het behoud van Friese gebouwen om op de lijst te zetten van jong erfgoed. Mijn projecten worden niet voorgedragen voor eigen eer en glorie, maar om eventueel een bijdrage te leveren aan een mogelijk behoud.

Sgrafitto is een techniek waarbij in verschillende gekleurde pleisterlagen wordt gekrast. Het totaal krijgt hiermee een grafisch uiterlijk. Dit kunstwerk is van Jentsje Popma en is aangebracht op een bedrijfsgebouw van een energiebedrijf. Deze techniek werd met name in de jaren ’60 en ’70 gebruikt. Dit kunstwerk dateert uit 1970

Kunstenaar: Jentsje Popma

Deze kerk is in 1968 gebouwd en ontworpen door J. Vegter. Door de opheffing van enkele kerken in de directe omgeving, mede als gevolg van de daling van het kerkbezoek, is er naast de door Jo Vegter ontworpen kerk een nieuwe grotere kerk gebouwd, de Trinitas kerk (Evers architecten 2012). De oude, kleinere Europalaan kerk is nu een ontmoetingscentrum.

Architect: Neutelings Riedijk

Voor de elektriciteitscentrale staat het kunstwerk de Heilige Grond, naar een ontwerp van J. van der Meij en gerealiseerd in 1976. Het zijn drie monumentale zuilen van 11 meter hoog en voorzien van een reliëf met mythische dier- en mensfiguren in een weelderige flora.

Kunstenaar: J. van der Mej

Sinds de tweede wereldoorlog hebben zich mensen uit diverse windstreken gevestigd in Fryslân. Ze brachten hun eigen religie met zich mee en dat leidde tot de oprichting van nieuwe religieuze gebouwen. Een voorbeeld is de Tibetaanse boeddhistische tempel in Hantum. Een bijzonder gebouw in het Friese landschap. Het is gebouwd in 1986.

Architect: C. Ronstadt

Voormalig Gereformeerde kerk te Kootstertille

Zaalkerk. Gemetseld betonstenen gevels met gelamineerd houten dakconstructie.

In dienst genomen in 1973 door dominee van Tilburg, onttrokken aan de viering in 2022 ook door dominee van Tilburg. Nadien in gebruik als opvangcentrum voor Oekraïnse vluchtelingen. 

Ontwerp van Archtectenbureau Baarsma en Wolthekker.

Gerealiseerd uit eigen fondsen.