Gemalen spelen een belangrijke rol in de verandering die het Friese landschap heeft doorgemaakt. Beheersing van het waterpeil heeft de beschikbaarheid van landbouwgrond vergroot. Meestal hebben kleine gemalen geen eigen identiteit. Het is vaak een massaproduct. Dit gemaal, gebouwd in 1999, ontworpen door Olga architecten heeft een eigen gezicht.

Architect: Olga Architecten

Dit theater is gebouwd in 1994 en is gerealiseerd op een mooie locatie langs Wester Stadsgracht. Het is het grootste theater van Fryslân, ontworpen door de Architecten Cie.

Het entreegebouw van het voormalig Fries Museum verbindt enkele gebouwen op een uitzonderlijke manier. De aanpassing is echter meer dan de entree. Het omhelst ook het creëren van additionele ruimten die deels onder het straatniveau liggen. Het is een eigentijdse invulling die zich aanpast aan de omliggende gebouwen.

Architect: G. Daan uit 1995.

1970. In de tweede helft van de vorige eeuw waren drive-inwoningen populair en werden ze overal in Nederland gebouwd. Gelukkig is men daar mee opgehouden. Maar ze zijn wel karakteristiek voor die tijd, al werden de eerste drive-inwoningen in 1936 in Amsterdam gebouwd.

Een toelichting over mijn inzending voor toevoeging van gebouwen aan de lijst.

Dit jaar ben ik vijftig jaar bezig als architect in Friesland en in de rest van Nederland. Sinds mei 1974 heb ik een groot aantal gebouwen mogen ontwerpen, die vervolgens gebouwd zijn en helaas zijn ook al een paar weer gesloopt en de gebruiksfunctie gewijzigd. Uitbreidingen en verbouw heeft ook bij een paar gebouwen plaatsgevonden. De categorie van gebouwen is van particuliere woningbouw, seriematige woningbouw voor huur en koop, winkels, kantoren, scholen, sportaccommodaties als drafbanen, sporthallen en zwembaden. Stedenbouwkundige plannen en restauratie behoren ook tot mijn activiteiten.

Zo is ook de uitbreiding en restauratie van het provinciehuis in Leeuwarden van begin jaren tachtig gesloopt. Ook staan op de nominatie voor sloop het zwembad de Welle te Drachten, het mbo college Friese Poort (Firda) te Drachten en het (voormalig en nu leegstaande) gemeentehuis te Ijlst. Op zich jammer, maar misschien noodzakelijk? 

Daarom is het belangrijk dat er nu aan iedereen wordt gevraagd tips te geven voor het behoud van Friese gebouwen om op de lijst te zetten van jong erfgoed. Mijn projecten worden niet voorgedragen voor eigen eer en glorie, maar om een eventueel een bijdrage te leveren aan een mogelijk behoud.

De dijktempel naar ontwerp van I. Willemsma is gerealiseerd nadat 66 km dijk op Deltahoogte was gebracht. De dijktempel is uit 1993.

Gemeente: Waadhoeke

Architect: Ids Willemsma

Aldlânstate, gebouwd tussen de weilanden, maar al snel omringd door de wijk Adlân. Een prachtige en herkenbaar gebouw voor vele Friezen in een groene oase. Vele ouderen uit de provincie en stad kwamen hier van hun oude dag genieten nadat ze met pensioen waren (en hun boerderij tot achter zich lieten). Eén van de eerste en inmiddels laatste service flats, een iconisch gebouw op een unieke locatie. 

Het gebouw van Tresoar aan de Boterhoek 1 te Leeuwarden is een ontwerp van de architect Piet H. Tauber uit 1966. Het staat tussen het open plein van het Oldehoofster Kerkhof en het park De Prinsentuin. Op een later moment is een nieuwe entree gebouwd aan de voorkant, ontworpen door BRT Architecten en is het gebouw verbonden met Boterhoek 3 via een transparante loopbrug.

In 1976 was de wijk Camminghaburen in aanleg en meerdere architecten werkten met elkaar in een ontwerpteam voor diverse locaties in de nieuwe wijk. Voor opdrachtgever Beter Wonen kreeg het architectenbureau Van Manen & Zwart/architect Dick Meulenbelt in Drachten de opdracht voor het ontwerpen van 133 sociale huurwoningen. De eentonige woningbouw van na de oorlog kreeg een geweldige wending in de architectuurstijl. Geen rechte rijen en gelijkvormigheid, maar veel beweging in hoog en laag. Zo ook deze woningen. De rijenbouw werd een aanschakeling van meerdere woningtypen. Daarom een te behouden stijl, zo kenmerkend voor die tijd.

Eind jaren ’60 nam het telecommunicatieverkeer enorm toe. Om dit toenemende verkeer af te wikkelen werden torens gebouwd voor telefonie en TV. Ze moesten in verbinding staan met de andere torens in het land. Het waren hoge torens omdat er geen andere gebouwen in de weg mochten staan. Spannenburg werd in 1972 gebouwd en is met 118 meter nog steeds de hoogste toren in Fryslân.

Herman Wesselink verteld hier zijn verhaal over de TV Toren

Architect: A. Auer van de Rijksgebouwendienst.