Een toelichting over mijn inzending voor toevoeging van gebouwen aan de lijst.

Dit jaar ben ik vijftig jaar bezig als architect in Friesland en in de rest van Nederland. Sinds mei 1974 heb ik een groot aantal gebouwen mogen ontwerpen, die vervolgens gebouwd zijn en helaas zijn ook al een paar weer gesloopt en de gebruiksfunctie gewijzigd. Uitbreidingen en verbouw heeft ook bij een paar gebouwen plaatsgevonden. De categorie van gebouwen is van particuliere woningbouw, seriematige woningbouw voor huur en koop, winkels, kantoren, scholen, sportaccommodaties als drafbanen, sporthallen en zwembaden. Stedenbouwkundige plannen en restauratie behoren ook tot mijn activiteiten.

Zo is ook de uitbreiding en restauratie van het provinciehuis in Leeuwarden van begin jaren tachtig gesloopt. Ook staan op de nominatie voor sloop het zwembad de Welle te Drachten, het mbo college Friese Poort (Firda) te Drachten en het (voormalig en nu leegstaande) gemeentehuis te Ijlst. Op zich jammer, maar misschien noodzakelijk? 

Daarom is het belangrijk dat er nu aan iedereen wordt gevraagd tips te geven voor het behoud van Friese gebouwen om op de lijst te zetten van jong erfgoed. Mijn projecten worden niet voorgedragen voor eigen eer en glorie, maar om eventueel een bijdrage te leveren aan een mogelijk behoud.

Aldlânstate, gebouwd tussen de weilanden, maar al snel omringd door de wijk Adlân. Een prachtige en herkenbaar gebouw voor vele Friezen in een groene oase. Vele ouderen uit de provincie en stad kwamen hier van hun oude dag genieten nadat ze met pensioen waren (en hun boerderij tot achter zich lieten). Eén van de eerste en inmiddels laatste service flats, een iconisch gebouw op een unieke locatie. 

De Antillenflat is gebouwd in 1969 naar een ontwerp van Van de Broek en Bakema. Dit gemeentelijk monument is bijzonder omdat de woningen zijn gebouwd als maisonnettes, een split level woning met twee verdiepingen. Inmiddels is het complex gerenoveerd nadat de galerij deels was ingestort. Het heeft nu een transparante glazen entree gekregen.

Architect: Van de Broek en Bakema

Jan Frearks van der Bij was eind jaren 50 en jaren 60 actief als monumentaal kunstenaar.

Hij maakte destijds muurschilderingen of mozaïken in keramiek, baksteen of glas, vooral 

voor christelijke scholen. Daarvan is helaas, door sloop van het gebouw waarop het was

aangebracht, of door weersinvloeden, slechts een beperkt aantal bewaard gebleven.

Dit mozaïek is in 1966 aangebracht op een zijmuur van het schoolgebouw aan de J.H. Knoop-

straat 3 in Leeuwarden  (waarin gevestigd Klein Mariënburg).

Het verkeert nog in goede staat en is erg de moeite waard om voor de toekomst bewaard te blijven

Gemalen spelen een belangrijke rol in de verandering die het Friese landschap heeft doorgemaakt. Beheersing van het waterpeil heeft de beschikbaarheid van landbouwgrond vergroot. Meestal hebben kleine gemalen geen eigen identiteit. Het is vaak een massaproduct. Dit gemaal, gebouwd in 1999, ontworpen door Olga architecten heeft een eigen gezicht.

Architect: Olga Architecten

Opvallend kantoorgebouw langs de A7 uit 1999. Architect: Van der Breggen

Een bijzonder woonhuis, gebouwd in 'organische stijl', staat in Nes, de 'waterwoonwijk' bij Akkrum. Het huis is ontworpen door het Architectenbureau Alberts en Van Huut, o.a. bekend van het Gasuniegebouw in Groningen. Het huis is gebouwd in 1999, het jaar dat architect Ton Alberts overleed. Het bureau is onder leiding van Van Huut nog tot 1 januari 2024 door gegaan en heeft in deze periode nog het tussen 2010-2012 gebouwde Theater Sneek ontworpen. 

Deze boerderij is gebouwd in 1997. Kenmerk hiervan is de grote ligboxstal voor de toename van het aantal koeien. in het boerenbedrijf. Het ontwerp is gebaseerd op de traditionele kop-hals-romp structuur, maar met een moderne invulling. Het ontwerp is van architectenbureau J. de Jong.

Architect: Jelle de Jong

Voor de elektriciteitscentrale staat het kunstwerk de Heilige Grond, naar een ontwerp van J. van der Meij en gerealiseerd in 1976. Het zijn drie monumentale zuilen van 11 meter hoog en voorzien van een reliëf met mythische dier- en mensfiguren in een weelderige flora.

Kunstenaar: J. van der Mej

In 1969 zijn de spuizluizen geplaatst toem de Lauwerszee werd afgesloten en het Lauwersmeer ontstond. Het sluizencomplex had tot 2007 de naam Lauwerssluizen; vanaf 2007 werd de naam gewijzigd in de J.R. Cleveringsluizen. De spuisluizen bestaan uit drie bouwwerken met ieder vier spuikanalen. Het sluizencomplex staat symbool voor een van de belangrijkste landschappelijke ingrepen in de naoorlogse periode en verdienen om die reden een monumentenstatus.