Deltaplan

Achtergrond Deltaplan

Nederland staat voor een aantal grote opgaven als het gaat om woningbouw, leefbaarheid, betere bereikbaarheid en economische structuurversterking . Belangrijk doel voor de Noordelijke overheden is een betere verbinding van Noordelijk-Nederland met het stedelijk netwerk Nederland. De Lelylijn is opgenomen in zowel het provinciale Bestuursakkoord 2019-2023 als in de Omgevingsvisie Fryslân 2020.

In december 2020 is de motie Amhaouch in de Tweede Kamer aangenomen. In de motie Amhaouch staat dat de regering, in samenwerking met de vier noordelijke provincies, een 'Deltaplan voor het Noorden' moet ontwikkelen. Dit zou dan een integraal plan moeten worden om de bereikbaarheid van het Noordelijk deel van Nederland te verbeteren en daarmee wonen en werken in het Noorden te stimuleren.

Daarop namen de noordelijke provincies Fryslân, Groningen, Drenthe en Flevoland in 2021 het initiatief om samen met gemeenten Leeuwarden, Groningen, Assen en Emmen en de noordelijke waterschappen een aanzet voor het Deltaplan op te stellen.

Bouwstenen voor het Deltaplan

In de aanzet voor het Deltaplan, 'Bouwstenen voor het Deltaplan - Noordelijk Nederland en het stedelijk netwerk Nederland beter verbonden' beschrijven noordelijke overheden de bouwstenen die zij kunnen en willen aandragen bij het helpen oplossen van de grote landelijke opgaven rond economische structuurversterking en woningbouw.   

‘Bouwstenen voor het Deltaplan’ omvat het idee om 220.000 extra nieuwe woningen verspreid over heel noordelijk Nederland én de verbetering van de spoorweginfrastructuur. Het voorstel is om deze nieuwe woningen te bouwen bovenop de al geplande 100.000 woningen. De verbetering van de spoorweginfrastructuur betreft de aanleg van de Lelylijn (tussen Lelystad en Leeuwarden en tussen Lelystad en Groningen met stations in Emmeloord, Heerenveen en Drachten), het opwaarderen van de bestaande spoorverbinding via Zwolle naar Groningen, Leeuwarden en Emmen en de Nedersaksenlijn (tussen Groningen en Enschede via Emmen).

Deel B

Nadat ‘Bouwstenen voor het Deltaplan’ was verschenen gaven drie ministeries - samen met de vier betrokken provincies - opdracht tot een onafhankelijk onderzoek naar de haalbaarheid van het scenario zoals dat is beschreven in ‘Bouwstenen’.

Dat leidde in maart 2022 tot het onderzoek: Gezamenlijke analyse Deltaplan voor Noordelijk Nederland (deel B).  Hierin zjn de brede effecten van een betere verbondenheid van Noordelijk Nederland in het Stedelijk Netwerk Nederland en specifiek de Randstad, in combinatie met de effecten van de toevoeging van woningen en werkgelegenheid onderzocht.

Uit dit onderzoek blijkt dat, gezien de bestaande planvoorraden en ervaringen uit het verleden, het niet realistisch lijkt dat er tot 2040 in noordelijk Nederland in totaal 220.000 extra woningen gebouwd hoeven worden boven op de al geplande 100.000 woningen. Ruimtelijk is het wel mogelijk, alleen is de verwachting dat er geen vraag zal zijn naar zoveel extra woningen in noordelijk Nederland. De onderzoekers schatten in dat tot 2040 maximaal 75.000 extra woningen voor heel noordelijk Nederland nodig zullen zijn. Dit komt dan bovenop de al geplande 100.000 woningen voor heel noordelijk Nederland.

Panel Fryslân

Het Fries Sociaal Planbureau (FSP) heeft tussen 4 en 25 mei 2022 onder het Panel Fryslân een online vragenlijst uitgezet over het Deltaplan. De resultaten van dit onderzoek zijn op 15 juni gepresenteerd aan de Provinciale Staten. Uit dit FSP-onderzoek blijkt onder andere dat ongeveer drie op de vijf Friese inwoners waarde hecht aan een betere aansluiting met andere landsdelen, meer mogelijkheden voor inwoners om hier te wonen en elders te werken en een grotere aantrekkelijkheid van Fryslân als vestigingsplaats voor bedrijven. Bij het extra bouwen is het volgens de Friezen wel van belang hierbij te kijken naar de behoefte van de huidige inwoners van Fryslân. Met name starters, jongeren, woningzoekenden met een lokale maatschappelijke of economische binding zouden hierbij voorrang moeten krijgen. Inwoners vinden bij het eventueel bouwen van extra woningen het behoud van de huidige leefkwaliteit erg belangrijk. Wel hebben inwoners zorgen over de mogelijke gevolgen van het Deltaplan voor de natuur en milieu, kwaliteit van het landschap en de Friese taal en cultuur. 

Stim fan Fryslân en Deltaplan

Op Stim fan Fryslân, het voor Provinciale Staten opgezette digitale participatieplatform, kunnen alle inwoners van Fryslân gedurende twee weken (15 juni – 29 juni) in gesprek gaan over ‘Bouwstenen voor het Deltaplan’. Wat vinden Friezen van de aanzet van het Deltaplan en wat willen zij Statenleden met het oog op de toekomst van Fryslân bij discussie over het Deltaplan graag meegeven? Van de reacties op Stim fan Fryslân zal voor de Friese Provinciale Statenleden een korte analyse worden gemaakt. Deze input kunnen de Statenleden gebruiken tijdens het Deltaplan-debat op 13 juli.